Ο ηθοποιός, πρωταγωνιστής στον «Δήμιο του Ερωτα» του Ιρβιν Γιάλομ, μιλάει για την ψυχανάλυση, για τη δική του θεατρική γενιά αλλά και για τη νεότερη, και για το «τέρας» της εξουσίας
«Αν δεν κρύβεσαι από αυτόν που έχεις απέναντί σου, τότε και μόνο τότε μπορείς να τον διερευνήσεις, να βρεις τον τρόπο που μιλάει, να βρεις το λεξιλόγιό του, να βρεις τον τρόπο να του μιλήσεις. Εγώ αυτό προσπαθώ να κάνω στο θέατρο και νομίζω ότι γι' αυτό με αγαπάνε. Γιατί προσπαθώ να μιλήσω με όποιον έχω απέναντί μου, να βρω τη γλώσσα του».
Ο Μηνάς Χατζησάββας, ηθοποιός υψηλών αποδόσεων, έχει κερδίσει τη θέση του στο θέατρο, είτε με το υποκριτικό του ταλέντο στο σανίδι και στην οθόνη - μεγάλη και μικρή - είτε με την ειλικρίνεια του λόγου του. Καλλιτέχνης ανοιχτός, άνθρωπος χωρίς παρωπίδες, συνεπής και πειθαρχημένος εργάτης, διασχίζει τα χρόνια με τον δικό του τρόπο. Ισως γιατί, όπως παραδέχεται, «θέλω να με αγαπούν, θέλω να είμαι αγαπητός. Αυτή είναι η αδυναμία μου, αυτό είναι το κόμπλεξ μου».
Αν και δεν έχει κάνει ψυχανάλυση ούτε έχει ασχοληθεί ποτέ με αυτή, νιώθει κοντά της μέσα από τη δουλειά του. «Ολο αυτό μοιάζει με τη διαδικασία που αγαπώ πολύ και την κάνω διαρκώς στο θέατρο. Πέρασαν τα χρόνια και τώρα βλέπω πόσο καλό μου έχει κάνει». Επιπλέον, «πάντα ξέρναγα ό,τι ήμουν, ό,τι σκεφτόμουν. Σαν άνθρωπος μιλάω, ξεσπάω, δεν κρατώ μέσα μου πράγματα. Κάποιοι φίλοι μου έχουν λουστεί όλα μου τα άγχη».
Στον «Δήμιο του Ερωτα» του Ιρβιν Γιάλομ ερμηνεύει τον ίδιο τον ψυχαναλυτή-συγγραφέα και νιώθει ότι διαθέτει κοινά στοιχεία με την ηρωίδα του έργου, την 70χρονη Θέλμα, που ήταν χορεύτρια και τώρα την απασχολεί αν ο προηγούμενος θεραπευτής της - και εραστής της - έχει πάντα την ίδια καλή γνώμη για εκείνη. Ως ρόλος, ο δικός του Ιρβιν είναι ο επόμενος ψυχοθεραπευτής της Θέλμα.
Και όμως, παραδέχεται, «δεν είχα διαβάσει ποτέ πριν Γιάλομ... Πριν από μερικά χρόνια είχε γίνει πολύ της μόδας και τα βιβλία του ήταν μπεστ σέλερ. Αυτό με έκανε να γίνω επιφυλακτικός. Δεν ασχολήθηκα καθόλου. Οταν μου έφερε το έργο ο Κώστας Γάκης για να το διαβάσω, είπα "κοίτα να δεις...". Να γιατί ήταν πολύ δημοφιλής. Γιατί είναι πάρα πολύ ανθρώπινος και καθόλου σνομπ. Ανατρέπει και αυτοσαρκάζει τον ίδιο του τον εαυτό, την ίδια του την επιστήμη. Και αυτό τον φέρνει πιο κοντά στους ανθρώπους. Είναι γήινος, οικείος και δημιουργεί την αίσθηση ότι όλο αυτό είναι δικό του, δικό σου. Εχει και πλάκα».
Οι νέοι και εμείς
Κρατώντας πάντα ζωντανό το ενδιαφέρον για τη δουλειά του ο Μηνάς Χατζησάββας ψάχνει το διαφορετικό, το καινούργιο, το ανατρεπτικό. «Ευτυχώς αυτό το έχουν μυριστεί άνθρωποι όπως ο Γιάννης Χουβαρδάς και χρόνια τώρα με καλεί σε δουλειές που με εμπνέουν». Στις οποίες συχνά συνεργάζεται με νεότερους. «Δεν αρκεί όμως να είσαι νέος, πρέπει και να το αποδείξεις. Πιστεύω ότι η διάρκεια αποδεικνύει τι είσαι τελικά. Η δουλειά και ο χρόνος που αφιερώνεις σε αυτό που αγαπάς χωρίς να πληρώνεσαι θα φέρει στο τέλος αποτέλεσμα. Ετσι πιστεύω ότι θα επιβιώσουν κάποιες από τις ομάδες που πολλαπλασιάζονται αυτή την εποχή - δύο-τρεις που αξίζουν τελικά. Το ίδιο γινόταν πάντα».
Γυρίζοντας στη δική του τη γενιά παρατηρεί: «Μέσα στα χρόνια άλλοι χάθηκαν, άλλοι παρέμειναν, ενώ κάποιοι που πάλεψαν με λύσσα τα κατάφεραν». Ανησυχεί γι' αυτή την πολυπραγμοσύνη των νεότερων, για τα πολλά πράγματα που κάνουν μαζί: «Ισως να είναι κακό. Πρέπει να προσέχουν». Γιατί τα πολλά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους μπορεί να τους αποπροσανατολίσουν. «Οταν βρουν αυτό που θα τους κάνει κλικ, θα σταματήσουν».
Συνειδητά μακριά από τον καταιγισμό της πληροφόρησης που διαχέεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο 65χρονος ηθοποιός - είχε γενέθλια την περασμένη Δευτέρα - δεν έχει ούτε υπολογιστή ούτε mail, πολλώ δε μάλλον facebook ή twitter. «Μερικές φορές πιστεύω ότι όλα αυτά προκαλούν περισσότερα προβλήματα και έτσι νιώθω καλύτερα να μην τα ξέρω. Εδώ δεν έχω χρόνο να πιω ένα κρασί με τους φίλους μου».
Οσο για την πολιτική, ανατρέχει στον Σαίξπηρ: «Κάποτε, όταν διάβαζα στα έργα του για την εξουσία και τη διαφθορά, δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα το έβλεπα μπροστά στα μάτια μου, όπως συμβαίνει σήμερα. Κάθε μέρα ανακαλύπτεις ότι κάτω από ένα ωραίο προφίλ κρύβεται ένα τέρας. Φταίει η εξουσία. Εχω χάσει πάσα ιδέα για κάθε πολιτικό. Το να έχεις εξουσία και να είσαι άνθρωπος αναρωτιέμαι αν μπορεί να συμβεί και ομολογώ ότι αν γίνονταν τώρα εκλογές δεν θα ήξερα τι να ψηφίσω - ενώ την προηγούμενη φορά ήξερα. Εχω όμως καταλήξει και λέω πια: πολιτικός ίσον διαφθορά. Επρεπε να φτάσω σε αυτή την ηλικία για να καταλάβω ότι όλοι αυτοί είναι ένα τίποτα. Δεν θέλω να ξέρω ότι είναι γύρω μας και μας κυβερνούν».
Ο Κώστας, η Ξένια και η πρεμιέρα
Για τον σκηνοθέτη του «Δήμιου του έρωτα», Κώστα Γάκη, ο Μηνάς Χατζησάββας δεν γνώριζε πολλά. Τον είχε δει στην πρώτη «Κατσαρίδα» και του είχε αρέσει: «Είχα δει δυο νέα παιδιά που έδειχναν ότι έχουν ταλέντο». Μετά έμαθε ότι θα συμπρωταγωνιστούσε και η Ξένια Καλογεροπούλου. Χάρηκε πάρα πολύ και ύστερα του είπαν ότι «και η Ξένια είπε "αν είναι και ο Μηνάς...". Γιατί κάποτε η Ξένια μου είχε δώσει ένα βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Ηταν το 1991 και είχε πει για μένα ότι το άξιζα, ενώ εγώ δεν το άξιζα. Μέσα στο μυαλό μου είναι ένα πολύ έντιμο πρόσωπο του χώρου μας. Επαγγελματίας, επιχειρηματίας, κάνει μια εξαιρετική δουλειά στο παιδικό θέατρο, μια δουλειά αξιώσεων. Την εκτιμούσα μέσα μου χωρίς να την ξέρω. Ετσι αισθανόμουν».
Εφέτος ο Μηνάς Χατζησάββας διανύει μια ακόμη εξαιρετική χρονιά. Πριν από τον «Δήμιο» έπαιξε στον «Ορφέα στον Αδη» του Τενεσί Ουίλιαμς, που σκηνοθέτησε η Ελβετίδα Μπάρμπαρα Βέμπερ, και τώρα κάνει πρόβες με τον Γάλλο Ολιβιέ Πυ στο έργο του Γιάννη Μαυριτσάκη «Βιτριόλι» - και τα δύο στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Αλλά «κάθε φορά η πρεμιέρα μου τρώει τα σωθικά. Κάνω θέατρο 45 χρόνια και πάντα υποφέρω». Ισως αυτή να είναι η εξήγηση.
πότε & πού:
«Ο Δήμιος του Ερωτα» του Ιρβιν Γιάλομ. Μετάφραση Ευαγγελία Ανδριτσάνου, θεατρική διασκευή - σκηνοθεσία - μουσική Κώστας Γάκης. Παίζουν: Ξένια Καλογεροπούλου, Μηνάς Χατζησάββας, Ελενα Γεροδήμου, Χρήστος Παπαδόπουλος. Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος, τηλ. 210 3418.579). Παραστάσεις κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αγρα.
