Η παράσταστη του Στάθη Λιβαθινού που παρουσιάστηκε το 2007 επιστρέφει στη σκηνή...
Από αριστερά, ο Βασίλης Ανδρέου ως Πρίγκιπας Μνίσκιν (ο Ηλίθιος), η Μαρία Ναυπλιώτου στον ρόλο της Ναστάζια Φιλίποβνα και ο Δημήτρης Ημελλος ως Ραγκόζιν, σε πρόβα για το νέο ανέβασμα του «Ηλίθιου»
Πέντε χρόνια μετά ο «Ηλίθιος» επιστρέφει. Η μεγάλη θεατρική επιτυχία του 2007, με το διασκευασμένο για το θέατρο μυθιστόρημα του Φιόντορ Ντοστογέφσκι από την τότε Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ανεβαίνει ξανά. Αυτή τη φορά μετακομίζει στο Ακροπόλ (τότε ήταν στο Από Μηχανής), σε μια παραγωγή που κρατά όλα τα βασικά συστατικά του παρελθόντος: ο Στάθης Λιβαθινός υπογράφει και πάλι τη σκηνοθεσία, ενώ το κείμενο παραμένει εκείνο που είχε προκύψει από τη δουλειά του δραματολόγου Σάββα Κυριακίδη με τον σκηνοθέτη και την ομάδα των ηθοποιών, μια δουλειά που κράτησε επτά μήνες προτού φθάσει στην πρεμιέρα. Χωρισμένη σε δύο μέρη, η παράσταση των έξι συνολικά ωρών κέρδισε το κοινό του 2007, ένα κοινό που έκανε ουρά για μια θέση στην πλατεία και έβαζε υποψηφιότητα σε λίστες αναμονής για να προλάβει να δει τον «Ηλίθιο».
Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του Ντοστογέφσκι (1821-1881) και από τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που γράφτηκε μετά την επιστροφή του ρώσου δραματουργού στην Πετρούπολη το 1868-69. Εχοντας ένα τολμηρό για την εποχή του θέμα, ο «Ηλίθιος» φέρνει στο προσκήνιο έναν αγνό, άφθαρτο, ανυστερόβουλο και ακοινώνητο άνθρωπο ο οποίος εισβάλλει με καταλυτικό τρόπο σε ένα αλλοτριωμένο κοινωνικό περιβάλλον. Οι συνέπειες; Δραματικές, τόσο για τον ίδιο όσο και για τους άλλους, όλους εκείνους τους οποίους συναναστράφηκε.
Πέντε βασικοί ηθοποιοί της παράστασης οι οποίοι συμμετείχαν με τους ίδιους ρόλους και στην παραγωγή του 2007 μιλούν στο «Βήμα» για την εμπειρία του να επιστρέφεις στον «Ηλίθιο».
Βασίλης Ανδρέου
Πρίγκιπας Μνίσκιν, ο Ηλίθιος
«Ο Μνίσκιν είναι ο ίδιος, μόνο που η παράσταση οφείλει να πάρει είδηση τους κραδασμούς της εποχής μας. Ο ρόλος οφείλει να μην επικαιροποιηθεί. Ως καλλιτέχνες όλοι μας έχουμε γνώση του τι συμβαίνει γύρω μας, γι' αυτό και πολλά στην παράσταση είναι φιλτραρισμένα στις σημερινές συνθήκες και ανάγκες. Και ίσως τώρα να έχουμε περισσότερη ανάγκη την επιστροφή μας σε πιο αυθεντικά πράγματα. Τότε ήταν η ανάλυση μιας ουτοπίας. Σήμερα φράσεις όπως "η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο" ή "η διαστρέβλωση των ιδεών είναι κανόνας" έχουν άλλος βάρος, ενώ η βεντάλια των αναφορών στον Μνίσκιν έχει ανοίξει προς όλον τον κόσμο».
Μαρία Ναυπλιώτου
Ναστάζια Φιλίποβνα
«Δύσκολο να προσδιορίσεις τη Ναστάζια Φιλίποβνα. Ούτε η σιωπή δεν μπορεί να την περιγράψει, θα έλεγα, δανειζόμενη τη φράση του Δημήτρη Δημητριάδη. Την ανακαλύπτω κι εγώ σε στιγμές πάνω στη σκηνή. Η αγωνία για έναν ρόλο τον οποίο ξαναπιάνεις είναι να ξαναβρείς αυτό που σε πυροδοτούσε και μαζί με το πέρασμα του χρόνου να δεις αλλιώς τα πράγματα και να θελήσεις να δοκιμάσεις άλλους τρόπους. Στην πραγματικότητα είναι σαν από την αρχή. Η Ναστάζια είναι η ίδια και μια άλλη μαζί. Εχει όμως πολύ ενδιαφέρον να ξανασκαλίζεις το ίδιο υλικό. Ενα υλικό που αγαπήσαμε πολύ και θέλαμε να συναντήσουμε ξανά. Φέρνει καινούργια και παλιά πράγματα μαζί».
Δημήτρης Ημελλος
Ραγκόζιν
«Και για εμάς είναι ρίσκο η επιστροφή σε αυτό το έργο. Δεν το χορτάσαμε όμως. Δουλέψαμε τότε επτά μήνες για να παίξουμε τους τρεις. Ηταν σαν να μας έκοψαν το φαΐ στη μέση... Είναι ένα έργο που φωτίζει κάθε φορά την πτυχή που εκείνη η στιγμή χρειάζεται. Τώρα το οικονομικό ζήτημα είναι πιο κοντά σε εμάς... Με τον "Ηλίθιο" ο Ντοστογέφσκι κάνει χαρτογράφηση όλης της ζωής, σαν ένα τεράστιο παζλ της ανθρώπινης ύπαρξης. Δεν λείπει ούτε ίνα. Ο Ραγκόζιν είναι το Κακό, μέσα στην τριάδα με το Καλό που εκφράζει ο Μνίσκιν και τη Ναστάζια που φωναχτά επιλέγει το Κακό. Πιστεύω ότι, αν δεν είχε περάσει από τη ζωή τους ο Ηλίθιος, μπορεί να μη γίνονταν ευτυχισμένοι αλλά θα είχαν επιζήσει».
Νίκος Καρδώνης
Λέμπεντεφ
«Ο Λέμπεντεφ είναι ένας παντογνώστης του πεζοδρομίου, ξέρει τους πάντες και τα πάντα, είναι πρακτικός, με ένστικτο επιβίωσης. Επίκαιρος ρόλος, μια που ο ήρωάς μου είναι τοκογλύφος - κάποτε αυτό συνέβαινε κρυφά, τώρα γίνεται φανερά. Είναι ο βασιλιάς της ίντριγκας, ο υπηρέτης πολλών αφεντάδων που εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς, όπου υπάρχει χρήμα. Καταλύτης ανάμεσα στον Μνίσκιν, στη Ναστάζια και στον Ραγκόζιν, σκοπεύω να τον ερμηνεύσω σουρεαλιστικά-ρεαλιστικά. Τη μια στιγμή μπορεί να είναι σκοτεινός προφήτης της αποκάλυψης και την άλλη αρουραίος που ρουφάει το χρήμα και στήνει ίντριγκες. Τίποτα δεν κάνουμε από μνήμης. Οσο για το έργο, αρκεί να ακούσει κανείς την τελευταία του φράση για να καταλάβει: "Φτάνουν πια οι παραφορές. Καιρός να βάλουμε μυαλό κι όλα αυτά, όλο αυτό το εξωτερικό, κι όλη αυτή η Ευρώπη σας, όλα αυτά είναι φαντασία και τίποτε άλλο. Και όλοι εμείς στο εξωτερικό είμαστε μια φαντασία. Θυμηθείτε τα λόγια μου"».
Μαρία Σαββίδου
Λισαβέτα Προκόφιεβνα ή Στρατηγίνα Επαντσίν
«Είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Η συγκεκριμένη παράσταση ήταν κι ένα τέλος εποχής για την παρέα. Είχαμε δουλέψει επί έναν χρόνο σχεδόν και μοιάζει τώρα σαν να ενωθήκαμε για να την ανεβάσουμε και πάλι. Ηταν κοινή επιθυμία: με φόρα, με δύναμη, με συγκίνηση πάμε προς την πρεμιέρα. Η έντονη αίσθηση του εφήμερου που κάνει το θέατρο να συγγενεύει με τη ζωή κάνει κάθε παράσταση να διαφέρει ενώ είναι ίδια... Δεν ανησυχώ γι΄αυτή την επιστροφή. Ακόμη και στο επίπεδο των λέξεων πολλές ακούγονται σήμερα διαφορετικά. Επιφορτίζονται με μια ένταση και ένα περαιτέρω νόημα. Μερικές λέξεις είναι σαν να τις ακούμε τώρα ξαφνικά».
πότε & πού:
«Ο Ηλίθιος».
Μετάφραση: Αρης Αλεξάνδρου,
σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός,
δραματουργική επεξεργασία: Σάββας Κυριακίδης,
σκηνογραφία: Ελένη Μανωλοπούλου,
μουσική: Θοδωρής Αμπαζής,
φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου.
Παίζουν: Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Ημελλος, Νίκος Καρδώνης, Νεφέλη Κουρή, Μαρία Ναυπλιώτου, Μαρία Σαββίδου κ.ά.
Θέατρο Ακροπόλ, πρεμιέρα στις 19/4, στις 20.30. Ως τις 20/5. Τιμές εισιτηρίων: 20, 15 ευρώ.
